بررسی اثر حذف یارانه بر فقر در ایران

از مهمترین اقداماتی که دولت ها به ویژه در کشورهای در حال توسعه، برای جلوگیری ازگسترش فقر و بحران های اجتماعی و برقراری عدالت دنبال می کنند، پرداخت یارانه می باشد. کشور ایران نیز از جمله کشورهایی است که برای دستیابی به اهداف فوق، یارانه های کلانی را پرداخت می نماید. ولی با توجه به نقاط ضعفی که در پرداخت یارانه به شیوه ای که در چند سال اخیر اجرا می شد وجود داشت، طرح هدفمند کردن یارانه ها از سوی دولت نهم مطرح شد. با توجه به اختلاف نظری که بین اقتصاد دانان و سیاست گذاران در رابطه با پرداخت یارانه و فقر وجود دارد، این پژوهش سعی بر آن دارد که رابطه بین حذف یارانه مواد خوراکی، آب، سوخت و روشنایی، بهداشت و درمان و حمل و نقل بر کشش شکاف فقر را مورد بررسی قرار دهد. در پژوهش حاضر با استفاده از داده های درآمد و هزینه خانوار شهری و روستایی ایران، در طی دوره زمانی 1385-1375، سهم بودجه اختصاص یافته به کالاها و خدمات مورد نظر تخمین زده شده است و سپس با استفاده از تعریف کشش و اعمال افزایش قیمت، رابطه بین افزایش قیمت و کشش شکاف فقر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که حذف یارانه مواد خوراکی در هر دو نمونه شهری و روستایی نسبت به سایر یارانه های مورد بررسی تأثیر بیشتری در زمینه تشدید فقر داشته است. ضمن آن-که با حذف یارانه تمامی کالا ها و خدمات، فقر در خانوار روستایی نسبت به خانوار شهری، به تناسب بیشتر افزایش یافته است.